Sofralarımızın vazgeçilmez lezzeti olan ballar, bal arıları tarafından üretilen bir gıdadır. Arı kovanında iş bölümü vardır. Kovanın yöneticisi kraliçe arıdır. Kraliçe arılar 3-5 sene arasında yaşar. Yaşamları boyunca arı neslinin çoğalması için çalışırlar. İşçi arılar ise, üç ay kovanda, üç ay dışarıda olmak üzere altı ay çalışırlar. İşçi arıların ömrü altı aydır. Erkek arıların görevi kraliçe arıların döllenmesidir. Dölleme sonrasında, erkek arıların alt kısımları koptuğu için ölürler.

Çiçek Nektarının Toplanması

Bal üreten arılar, kovana yakın bölgede bulunan bütün bitkileri gezerler. Gezme işlemi esnasında özel hortumları sayesinde bitkilerdeki nektarları toplarlar. Çiçek nektarı toplama işleminde, çiçeğin orta kısmına konarlar ve orta kısmından özel hortumları sayesinde nektar çekerler. Gezme esnasında erkek bitkilerin (polenlerini) dişi çiçeklere aktararak bitkilerin çoğalmasında(tozlaşmasında) önemli rol oynarlar.

Bir kilo bal için arılar yaklaşık 5.5 milyon çiçeği gezmektedir. Bu gezme işlemi altı ay sürmektedir. Altı ay sonunda, kovanı tamamen dolduran işçi arılar ölmektedir. Kovandaki yavru arılar, işçi arıların getirdiği polenlerle beslenir. Yavru arılar beslenme şekillerine göre; kraliçe, işçi ve erkek arı olarak yaşamına devam eder.

Toplanan Nektarlar Kovana Getiriliyor

Arıların iki midesi vardır. Birisi yaşamlarını devam ettirmek için kullandıkları mide, ikincisi ise bal elde etmek için kullandıkları midedir. Bal üretimini gerçekleştirdikleri midede, özel bir enzim vardır. Çiçeklerden toplanan nektarlar bu midede enzimle karışır. Bu özel enzim, nektarın bala dönüşmesini sağlayan en önemli maddedir.

Midesindeki karışımı kovana getiren işçi arılar, kovanın içerisindeki işçi arılara midesindeki enzimi aktarmaktadır. Bu enzimler petek görevlileri tarafından peteklere yerleştirilir. Toplama işlemi petekler dolana kadar devam etmektedir.

Kovanda Bal Meydana Geliyor

Kovanda balın oluşumu ise ayrı bir işlemdir. Arılar, kovanı propolis ile sıvarlar ve böylece kovanın iç kısmını yalıtımlı hale getirirler. Bal oluşumu için gerekli ortam, propolisli yalıtım işlemi sonrasında meydana gelmektedir.

Peteklere doldurulan arı enzimlerinin, arıların kanat çırpışı nedeniyle su miktarı azalmaya başlar. Su oranı düşen enzimin akışkanlığı azalır ve bala dönüşür. Çam balı, meşe balı, kestane balı, narenciye balı  ve çiçek balı olmak üzere birçok bal çeşidi bulunmaktadır.

Türkiye’de Bal Hasadı

Türkiye’de bal hasadı nisan ayının sonunda Adana Kozan’da Narenciye Balı ile başlar. Ağustos ayına kadar bal hasadı devam eder. Ballar toplandıktan sonra analize gönderilir. Analizler sonucunda güvenilirliği ispatlanan ballar, kavanozlara doldurulmak üzere tesislere gönderilir.